در این بحث به این سوالات شما پاسخ داده خواهد شد:

1- لوپوس چیست؟

2- در بدن من چه اتفاقی می افتد؟

3- چرا بیماری من با فرد دیگری که لوپوس دارد متفاوت است؟

4- علائم لوپوس کدامند؟

5- چگونه از حاملگی پیشگیری کنم؟

6- حاملگی و لوپوس چه اثراتی بر یکدیگر دارند؟

7- لوپوس مادر چه تاثیری بر نوزاد می گذارد؟

8- چگونه پزشک تشخیص می دهد که من لوپوس دارم؟

9- درمان بیماری لوپوس چگونه است؟

10- چه داروهایی ممکن است استفاده شود؟

11- آیا من می توانم یک زندگی معمولی داشته باشم؟

1- لوپوس چیست؟

لوپوس بیماری است که می‌تواند تقریباً هر اندامی را در بدن مبتلا نماید. این بیماری علائمی را بوجود می‌آورد که می‌تواند بسیار متفاوت باشد.درک لوپوس قسمت مهمی از درمان آن است. اگر شما یا کسی که دوستش دارید لوپوس دارد یا ممکن است لوپوس داشته باشد، این بحث به شما در درک آن کمک خواهد کرد. در این بحث توضیح داده می شود که لوپوس چیست و چه درمان‌هایی برای آن وجود دارد.

2- در بدن من چه اتفاقی می افتد؟

برای درک لوپوس ، مهم است که سیستم ایمنی را بشناسیم. سیستم ایمنی ترکیبی از سلول‌های خونی به نام گلبول‌های سفید و مواد شیمیایی که از آن ها ترشح می شود عمدتا پادتن می‌باشد.

بدن مواد خارجی مثل ویروس‌ها و باکتری‌ها را تشخیص می‌دهد و بوسیله گلبول‌های سفید و پادتن‌ها با آنها مبارزه می‌کند. گلبول‌های سفید و پادتن‌ها مواد خارجی را یافته و با شکستن آنها، آنها را نابود می‌کنند. سیستم ایمنی در دفاع ما در برابر میکروب‌ها و ویروس‌ها بسیار خوب عمل می‌کند.

متاسفانه، گاهی اوقات سیستم ایمنی سلول‌های خود بدن را با مواد خارجی اشتباه می‌گیرد و به این ترتیب سیستم ایمنی به سلول‌های بدن حمله می‌کند. این روند باعث التهاب و آسیب به بافت‌های مختلف بدن می‌شود.

لوپوس می‌تواند بسیاری از قسمت‌های بدن را تحت تاثیر قرار دهد، شامل مفاصل، پوست، کلیه‌ها،قلب، ریه‌ها، عروق خونی و مغز. وقتی سیستم ایمنی سلول‌های بدن را با مواد خارجی اشتباه می‌گیردبیماری خودایمنی بوجود آمده است. لوپوس یکی از این بیماری‌های خودایمنی است.

علل لوپوس ناشناخته است . اغلب ترکیبی از ارث، محیط و عوامل هورمونی سبب لوپوس می‌شوند. لوپوس واگیر ندارد یعنی از فردی به فرد دیگر سرایت نمی‌کند.

کودکانی که درخانواده هایی متولد می شوند که یکی ازافراد آن خانواده خصوصا وابستگان درجه ی اول مانند پدر، مادرخواهرویابرادرمبتلا باشند شانس بیشتری برای ابتلای به لوپوس دارند.

3- چرا بیماری من با فرد دیگری که لوپوس دارد متفاوت است؟

لوپوس در واقع اصطلاحی کلی است، چندین نوع لوپوس وجود دارد.

• لوپوس اریتماتوز منتشره، شایعترین شکل بیماری است. کلمه منتشره به این معنی است که بیماری می‌تواند قسمت‌های مختلف بدن را درگیر کند.
• لوپوس اریتماتوز دیسکی نوع دیگر از لوپوس است که پوست را مبتلا می‌کند. لکه‌های قرمز با حاشیه برآمده ممکن است در صورت، سر یا جاهای دیگر ظاهر شود. جای این لکه ها همیشه در پوست باقی می ماند. درصد کمی از مردمی که لوپوس دیسکی دارند ممکن است دچار لوپوس منتشره هم بشوند.
• لوپوس در اثر دارو شکل دیگری از لوپوس است که پس از مصرف برخی از داروها ایجاد می‌شود، و علائمی شبیه به لوپوس را ایجاد نماید و با قطع دارو از بین می رود.
• لوپوس نوزادی نوع دیگری از لوپوس است که نوزادان زنان مبتلا به لوپوس را مبتلا می‌کند. البته این نوع بسیار نادر است و اغلب نوزادان مادران مبتلا به لوپوس کاملاً سالم هستند.

4- علائم لوپوس کدامند؟

علائم لوپوس می‌تواند خفیف یا شدید باشد. لوپوس اغلب افرادی را که بین 15 تا 45 سال دارند مبتلا می‌کند، ولی می‌تواند در حین دوران کودکی یا دیرتر نیز دیده شود.

بسیاری از علائم لوپوس شبیه علائم دیگر بیماری‌ها است.علائم لوپوس از بیماری به بیمار دیگر و از زمانی به زمان دیگر در یک بیمار متفاوت است. و این مساله تشخیص لوپوس را مشکل می‌کند.

شایعترین علائم لوپوس شامل موارد زیر است: خستگی مفرط، درد و تورم مفاصل که به آن آرتریت گفته می‌شود، تب بدون دلیل، لکه‌های پوستی و مشکلات کلیه.

اغلب بیماران مبتلا به لوپوس در طول دوره بیماری چندین مرتبه وارد دوره‌هایی از علائم می‌شوند که به آن دوره فعالیت بیماری می‌گویند و بعد دوره‌های بهبودی که به آن دوره‌ خاموشی گفته می شود را تجربه می کنند.

علائم دیگر لوپوس شامل درد قفسه سینه، از دست دادن موها، حساسیت به نور خورشید، رنگ پریدگی یا بنفش شدن انگشتان دست و پا در اثر سرما و استرس، سردرد، گیجی، افسردگی و غش کردن می‌باشد.

5- چگونه از حاملگی پیشگیری کنم؟

بیماران مبتلا به لوپوس بهتراست برای جلوگیری ازحاملگی ازروش ها ی طبیعی مانند کاندوم ویا قرص های حاوی پرو ژسترون به تنهایی ویا استروژن با میزان کم استفاده کنند.

6- حاملگی و لوپوس چه اثراتی بر یکدیگر دارند؟

حاملگی می تواند باعث افزایش فعالیت بیماری لوپوس شود.

خوشبختانه دربسیاری ازموارد تنها دردعضلات ومفصل ها ویا ضایعات پوستی تشدید می یابند واین علایم اکثرا باداروهای موجود قابل کنترل هستند.

درهرصورت بیماران باید با نظرپزشک وهنگامی حامله شوند که بیماری برای مدت قابل توجهی تحت کنترل باشددرغیراینصورت ممکن است درگیری های جدی مانند درگیری کلیه ومغزنیز دیده شود .

مشکل دیگری که ممکن است بیماران با آن موجه شوند سقط جنین است که این مسئله می تواند بدلیل فعال بودن بیماری در حین حاملگی ویا عوامل دیگرباشد.

7- لوپوس مادر چه تاثیری بر نوزاد می گذارد؟

همانگونه که قبلا ذکر شد، بچه هایی که از مادران مبتلا به لوپوس به دنیا می آیند شانس بیشتری برای ابتلا به لوپوس دارند که در این مورد بیماری ، در همان سن و جنس شایع ذکر شده به وقوع می پیوندد یعنی در خانم ها در سنین 15 تا 45 سال.

اما به دلیل عبور بعضی از پادتن ها از خون مادر به خون جنین از طریق جفت، زمانی که مادر حامله است احتمال دارد که نوزاد پس از تولد به طور موقت علائمی مانند کاهش پلاکت و یا ضایعات پوستی منتشر را از خود نشان دهد، که خوشبختانه این علائم موقتی هستند.

در درصد بسیار کمی از این نوزادان ورود پادتن های مادر سبب ایجاد یک نوع اختلال در قلب می شود که نتیجه آن کند بودن ضربان قلب جنین است. در مادرانی که در طول دوران بارداری تحت نظر پزشک هستند می توان با انجام اکوکاردیوگرافی (تصویربرداری از قلب) جنین، متوجه این مشکل شد و قبل از به دنیا آمدن نوزاد در جهت درمان آن قبل هنگامی که جنین در رحم مادر است اقدام کرد. در جنینی که به دارو پاسخ نمی دهد، پس از تولد برای تصحیح این اشکال قلبی می توان از باطری های مخصوص تولید ضربان قلب استفاده کرد.

8- چگونه پزشک تشخیص می دهد که من لوپوس دارم؟

مهم است که به پزشک تاریخچه پزشکی دقیق و صحیحی داده شود، تا بتواند به تشخیص صحیح برسد.

تاریخچه پزشکی به همراه معاینه بالینی و آزمایش‌های لازم می‌تواند به پزشک در تشخیص لوپوس کمک کند هیچ آزمایش خاصی که بتواند نشان دهد فرد مبتلا به لوپوس است وجود ندارد، ولی آزمایشات متعددی ممکن است به تشخیص آن کمک نماید.

یک آزمایش خون کامل، تجزیه ادرار، آزمایش‌های شیمی خون شامل بررسی کلیه و کبد و سرعت رسوب گلبول‌های قرمز آزمایش‌هایی هستند که اطلاعات مهمی را برای پزشک فراهم می کنند.

علاوه برآزمایشات مذکوردراغلب موارد پزشک شما آزمایشاتی رادرخواست می کند که اصطلاحا به آنها آزمایشات سرولوژی گفته میشود. دراین آزمایشات درواقع پادتن هایی راکه برعلیه بافت های خودی بدن ساخته شده اند اندازه گیری می کنند.

آزمایش شایع دیگر اندازه گیری سطح گروهی از پروتئین‌های خون به نام کمپلمان می باشد که اغلب موارد دربیماران لوپوس بخصوص در دوره فعالیت بیماری کاهش می یابد. برخی آزمایشات به صورت مکرر برای تشخیص به موقع و درمان عوارض حاصل از مصرف دارو ها درخواست می شود.

پزشک ممکن است انجام نمونه‌برداری از پوست یا کلیه‌ها را در صورتی که مبتلا شده باشند درخواست نماید. هدف از نمونه‌برداری برداشتن نمونه‌های بافت برای بررسی آنها در آزمایشگاه است.

9- درمان بیماری لوپوس چگونه است؟

درمان قطعی برای لوپوس وجود ندارد، ولی انتخاب‌های درمانی گوناگونی برای کنترل علائم وجود دارند. بسیاری از مردم با وجود لوپوس می‌توانند زندگی سالم و فعالی داشته باشند. زمانی که لوپوس تشخیص داده شد، پزشک برنامه درمانی را بر اساس سن بیمار، جنس، شدت علائم و نحوه زندگی وی تنظیم می‌کند. برای طراحی یک برنامه درمانی پزشک سعی می‌کند :

ازوقوع دوره های فعالیت بیماری جلوگیری کند، در صورت رخ دادن دوره های فعالیت آن ها را درمان کند و عوارض حاصل از بیماری و مصرف داروها را به حداقل برساند.

10- چه داروهایی ممکن است استفاده شود؟

انواع داروها برای درمان لوپوس به کار می‌روند.

* داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی ( مانند دیکلوفناک سدیم )

* داروهای ضد مالاریا ( مانند هیدروکسی کلروکویین)

* دارو‌های کورتیکواستروئید ( مانند پردنیزولون)

* دارو های سرکوب کنندۀ سیستم ایمنی ( مانند متوتروکسات ، آزاتیوپرین و سیکلوفوسفامید)

ازآنجائیکه بعضی از درمانها سبب عوارض جانبی شدیدی می شوند، مهم است که به پزشک هر گونه علامتی را اطلاع دهید و همچنین مهم است که بدون اجازۀ پزشک مصرف دارو را قطع نکرده یا نحوه مصرف آن را تغییر ندهید.

11- آیا من می توانم یک زندگی معمولی داشته باشم؟

علیرغم علائم گوناگون لوپوس و عوارض جانبی احتمالی درمان، افراد مبتلا به لوپوس می توانند زندگی با کیفیت بالایی داشته باشند. یکی از راههای ادارۀ لوپوس درک بیماری و علائم آن است. تشخیص وقوع علائم هشدار دهنده قبل از عود بیماری می تواند به بیمار کمک کند که در جهت کاهش شدت بیماری قدم بردارد. انجام کارهایی برای پیشگیری از عود بیماری می تواند مفید باشد. مثل قرار نگرفتن زیاد در برابر نور خورشید یا درنظر گرفتن ساعتهای کافی برای استراحت در برنامه روزانه. برای افراد مبتلا به لوپوس سالم ماندن به کوشش و مراقبت بیشتری نیاز دارد. مهم است که بیماران از استرس دوری جویند. راههای کاهش استرس شامل ورزش، آرامسازی، دارو درمانی و اولویت دادن به کارهایی که نیاز به زمان و انرژی بیشتری دارند می باشد. داشتن حمایت بسیار مهم است. این حمایت ممکن است از طرف فامیل، دوستان، متخصصان پزشکی، سازمانهای اجتماعی و گروههای حمایتی مختلف باشد.

خلاصه

لوپوس بیماری است که باعث می شود سیستم ایمنی به بافت بدن سالم حمله نماید. علائم لوپوس متغیر هستند و ممکن است مثل علائم سایر بیماریها باشند بنابراین تشخیص لوپوس مشکل است. راههای متعددی برای درمان لوپوس وجود دارد که به افراد مبتلا امکان می دهد ضمن داشتن لوپوس در زندگی، ارتباطات فامیلی و کار فعال باقی بمانند.

درمان موفق لوپوس بستگی به عوامل زیر دارد :

* ارتباط خوب با پزشک

* یاد گرفتن بیماری لوپوس

* معاینات منظم پزشکی وانجام آزمایش های لازم

* حفظ نگرش مثبت در زمان درمان استرس

مراقبین بهداشتی همیشه برای پاسخگویی به سایر سؤالات در خدمت شما هستند.

منابع

1. patient education institue, (LUPUS), availabale at www.X-Plain.com

2. lupus autoimmune - google video.flv